1. Ziekte van Alzheimer

De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie (ongeveer 70% van de gevallen). In de hersenen hopen zich schadelijke eiwitten op, waardoor hersencellen afsterven.

Kenmerken van Alzheimer:

• Geheugenverlies, vooral van recente gebeurtenissen
• Problemen met taal (woorden vergeten)
• Verwarring en desoriëntatie
• Veranderingen in gedrag en stemming

Alzheimer ontwikkelt zich langzaam. In het begin lijkt het soms op gewone vergeetachtigheid, maar na verloop van tijd worden ook dagelijkse handelingen moeilijker.

2. Vasculaire dementie

Vasculaire dementie ontstaat door schade aan de bloedvaten in de hersenen, bijvoorbeeld door een beroerte of meerdere kleine infarcten. Deze vorm is na Alzheimer de meest voorkomende.

Wat is vasculaire dementie?

Door een verminderde doorbloeding sterven hersencellen af, wat leidt tot cognitieve problemen.

Symptomen vasculaire dementie:

• Trager denken en handelen
• Problemen met plannen en organiseren
• Stemmingswisselingen of depressie
• Geheugenklachten

Gedrag bij vasculaire dementie kan grillig zijn, afhankelijk van welk hersengebied is aangetast.

3. Lewy body dementie

Lewy body dementie wordt veroorzaakt door ophopingen van eiwitten (Lewy bodies) in de hersenen. Het combineert kenmerken van Alzheimer en Parkinson.

Symptomen Lewy body dementie:

• Schommelingen in aandacht en helderheid
• Hallucinaties (vaak visueel)
• Problemen met bewegen (stijfheid, trillen)
• Geheugenproblemen

Deze vorm sterk lijkt op dementie met Parkinson of dementie met Lewy bodies, wordt de juiste diagnose vaak pas laat gesteld.

4. Frontotemporale dementie (FTD)

Frontotemporale dementie tast vooral de voorste delen van de hersenen aan (frontaalkwab en temporaalkwab). Deze vorm komt vaker voor bij jongere mensen (onder de 65 jaar).

Frontotemporale dementie symptomen:

• Sterke gedragsveranderingen (impulsief, sociaal ongepast)
• Verlies van empathie
• Problemen met taal of spraak
• Gebrek aan ziekte-inzicht

Er zijn meerdere subtypen, zoals:

• Semantische dementie: moeite met woordbetekenis
• FTD frontotemporale dementie met motorische symptomen

Oorzaken frontotemporale dementie kunnen erfelijk zijn. Soms zijn er genetische factoren in het spel.

5. Korsakov en dementie

Korsakov dementie is geen klassieke vorm van dementie, maar een geheugenstoornis veroorzaakt door een ernstig tekort aan vitamine B1 (thiamine). Dit komt meestal door overmatig alcoholgebruik in combinatie met ondervoeding.

Symptomen van Korsakov:

• Ernstige geheugenproblemen, vooral met nieuwe informatie
• Confabulaties (verzonnen verhalen zonder besef)
• Desoriëntatie in tijd en plaats
• Verminderd ziekte-inzicht

Korsakov en dementie worden vaak in één adem genoemd, omdat de gevolgen vergelijkbaar kunnen zijn voor het dagelijks functioneren.

6. Parkinson en dementie

Bij mensen met de ziekte van Parkinson kan na verloop van tijd Parkinson dementie ontstaan. De hersenen hebben moeite om informatie goed te verwerken, wat leidt tot geheugen- en concentratieproblemen.

Symptomen Parkinson dementie:

• Langzamer denken en reageren
• Problemen met plannen en aandacht
• Veranderingen in stemming of gedrag
• Stijfheid en trager bewegen

Bij mensen met de ziekte van Parkinson kan na verloop van tijd Parkinson dementie ontstaan. De hersenen hebben moeite om informatie goed te verwerken, wat leidt tot geheugen- en concentratieproblemen.

Parkinson en dementie komen vaak samen voor bij ouderen met gevorderde Parkinson.

Inzicht in dementie: meer begrip, betere zorg

Elke vorm vraagt om een andere benadering, andere ondersteuning en andere zorg. Door de soorten dementie te herkennen, kun je beter begrijpen wat iemand doormaakt – en wat je als mantelzorger of zorgprofessional kunt betekenen.

📘 Meer weten?

👉 Bekijk de fasen van dementie

👉 Herken de eerste symptomen van dementie

👉 Technologie en ondersteuning in de thuissituatie